10 sınıf edebiyat yazım kuralları konu anlatımı

Tags: yazım kuralları konu anlatımıyazım kuralları konu anlatımı pdfyazım kuralları pdf

You may also like...

• 

  1

  Şiir Bilgisi Konu Anlatımı PDF

  10 Şubat 2018

• 

  1

  Halk Edebiyatı Sanatçıları PDF

  8 Şubat 2018

• 

  1

  Orhun (Göktürk) Türkçesi Grameri

  25 Şubat 2018

Ders Sarayı sitesinin hazırlamış olduğu Yazım Yanlışları Kapsamlı Konu Anlatımı yazısına hoş geldiniz. Yazım yanlışı konusu TYT‘de ve lise sınıflarında her sene çıkmaktadır. Bu yüzden Yazım Yanlışları Kapsamlı Konu Anlatımı yazımızı, bütün ayrıntılara dikkat ederek hazırladık.

Yazım Yanlışları Kapsamlı Konu Anlatımı yazımızı okumadan önce yine TYT’de her sene çıkan zamir konusunu okumanızı öneririz. Yazım Yanlışları Kapsamlı Konu Anlatımı yazımıza artık başlayabiliriz 🙂

ÖNEMLİ!! Değerli okurlarımız, konunun daha iyi anlaşılması açısından yazının sonunda online test paylaşımı yaptık. Konuların daha iyi kavranması için soruları mutlaka çözelim.

1)Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler

> Cümleler büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Ekmeği bugün çok yedi.
» Kanepe uzanınca uyuyakalmış.

 >  Cümle içinde başkasından aktarılan ve tırnak içine alınan cümleler büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Babam kardeşime seslendi: “Ayşe, çayı demle de öyle gel!” dedi.
» Ahmet Bey: “Sabah erkenden yola çıkalım.” dedi.

 >  İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar. Ancak iki noktadan sonra cümle niteliğinde olmayan örnekler sıralandığında bu örnekler küçük harfle yazılır..

Örnek(ler)

» Sana diyeceğim şudur: Hayattan tat al.
Bu örnekte iki noktadan sonra gelen kısım, bir cümle olduğu için büyük harfle başlamıştır.

» Pazarda ne yok ki: kiraz, şeftali,kayısı…
Bu örnekte ise iki noktadan sonra gelen kısım, cümle niteliği taşımadığı için küçük harfle başlamıştır.

 >  Dizeler genellikle büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Vurulup tertemiz alnından, uzanmış yatıyor.
    Bir hilâl uğruna, ya Râb, ne güneşler batıyor!

 >  Özel adlar büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

Ayşe, bugün okula gelmedi.

 >  Kişi adları ve soyadları büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Necip Fazıl Kısakürek, Orhan Seyfi Orhan, Ziya Gökalp
» Bu şiir Nazım Hikmet Ran ‘a aittir.

 >  Takma adlar  büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Muhibbi (Kanuni Sultan Süleyman), Demirtaş (Ziya Gökalp)

 >  Kişi adlarından önce ve sonra gelen saygı sözleri, unvanlar, lakaplar, meslek ve rütbe adları büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Kadı Ahmet Efendi, Öğretmen Murat, Ayşe Hatun…
» Dün akşam Teğmen Mehmet, bölüğüne tatbikat yaptırdı.

 >  Hayvanlara verilen özel adlar büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Gofret, Çomar, Zeytin, Karabaş, Sarıkız…
» Yabancı birini görünce Karabaş havlamaya başladı.

 >  Akrabalık bildiren sözcükler büyük harfle başlamaz.

Örnek(ler)

» Burcu abla, Nesrin teyze, Nilgün hala…
» Osman dayım bugün bize gelecekmiş.

 NOT  Akrabalık bildiren sözcükler başa geldiğinde veya lakap yerine kullanıldığında büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Nene Hatun, Müslüm Baba, Susuz Dede…
» Bugün Müslüm Baba’nın konserine gittik.

 >  Hitap kelimeleri büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Sevgili Arkadaşlarım, Değerli Kardeşim…

 >  Saygı bildiren sözlerden sonra gelen ve makam, mevki, unvan bildiren kelimeler büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Sayın Bakan, Değerli Öğretmenim…

Örnek(ler)

» Uzak Doğu’dan gelen heyeti Vali, makamında kabul etti.

 >  Millet, boy, oymak adları büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Türk, Fransız, İngiliz, Özbek…
» Beni Türk hekimlerine emanet ediniz. (M.Kemal Atatürk)

 >  Dil ve Lehçe adları büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Türkçe, Almanca, İngilizce…
» Akşam İngilizce kursuna gideceğim.

 >  Yer, millet ve kişi adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde sadece özel adlar büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Antep fıstığı, Brüksel lahanası, Hindistan cevizi, İngiliz anahtarı, Japon gülü, Maraş dondurması, Latin alfabesi, Van kedisi…

  Antep fıstığının tadını hiçbir şeye değişmem.

 >  Devlet adları büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Türkiye Cumhuriyeti, Azerbaycan, Amerika Birleşik Devletleri, Suudi Arabistan…
» Yazın ailecek Amerika’ya gideceğiz.

 >  Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren sözcükler büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Müslümanlık, Müslüman; Hıristiyanlık, Hıristiyan; Musevilik, Musevi; Budizm, Budist; Hanefilik, Hanefi…
»Son kutsal din Müslümanlıktır.

 >  Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Tanrı, Allah, İlah, Cebrail, Zeus, Kibele…
» İslam’a göre peygamberlere vahiy getirmek, Allah‘ın emir ve yasaklarını bildirmekle vazîfeli melek Cebrail‘dir.

 NOT  “Tanrı, Allah, İlah” sözleri özel ad olarak kullanılmadıklarında küçük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Eski Yunan tanrıları, müzik dünyasının ilahı.

 >  Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Mars, Dünya, Güneş, Halley…
» Güneş’in Dünya’ya uzaklığı 152.600.000 km’dir.

 NOT  Dünya, güneş, ay sözcükleri gezegen anlamı dışında kullanıldığında küçük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Bütün dünyam yıkıldı.

 >  Yer adları (kıta, bölge, il, ilçe, köy, semt vb.) büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Asya, İç Anadolu, Konya, Bahçelievler…
» Avrupa kıtası bir yarımada şeklindedir.

 NOT  Yer-yön bildiren (doğu ,batı,güney,kuzey,orta…) kelimeler, tek başına veya özel isimden sonra kullanıldıklarında küçük harfle,özel isimden önce kullanıldıklarında büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Dün aksam Kuzey Anadolu’da deprem olmuş.
» Anadolu’nun kuzeyine yılın ilk karı düştü. 

 NOT  Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarında geçen “mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak” kelimeleri büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Atatürk Bulvarı, Cumhuriyet Mahallesi, Kazım Karabekir Caddesi…

 NOT  Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran şehir, il, ilçe, belde, köy vb. sözler küçük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Konya ili, Etimesgut ilçesi, Uzungöl beldesi, Darıca köyü…

 >  Yer adlarında ilk addan sonra gelen deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren ikinci adlar büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Süphan Dağı, Seyhan Nehri, Çanakkale Boğazı, Süveyş Kanalı, Avrupa Yakası, Van Gölü…

 >  “Saray, köşk, han, kale, köprü, kule, anıt vb.” yapı adlarının bütün kelimeleri büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» İshakpaşa Sarayı, Çankaya Köşkü, Horozlu Han, Ankara Kalesi, Galata Köprüsü, Beyazıt Kulesi, Zafer Abidesi…
» İstanbul Köprüsü bir hafta boyunca trafiğe kapatılmış.

Örnek(ler)

» Hisar’dan, Boğaz’dan, Köşk’e…
» Boğaz’ı seyretmenin keyfi bir başkadır.

 >  Kurum, kuruluş ve kurul adlarının her sözcüğü büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Türkiye Büyük Millet Meclisi, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Devlet Malzeme Ofisi, Millî Kütüphane, Çocuk Esirgeme Kurumu, Atatürk Orman Çiftliği, Çankaya Lisesi, Mavi Köşe Bakkaliyesi, Yeşilay Derneği, Emek İnşaat, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü…
» Atatürk Orman Çiftliğine geziye gittik.

 >  Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her kelimesi büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Medeni Kanun, Türk Bayrağı Tüzüğü, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği…

 >  Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin (tablo, heykel, beste vb.) her sözcüğü büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Araba Sevdası,Validem,Nutuk, Safahat, Kendi Gök Kubbemiz, Sinekli Bakkal, Varlık, Resmî Gazete, Hürriyet, Milliyet, Kaplumbağa Terbiyecisi, Leyla ile Mecnun, Saraydan Kız Kaçırma, Onuncu Yıl Marşı…
» Törende İstiklal Marşı okundu.

 UYARI  Özel ada dâhil olmayan “gazete, dergi, tablo vb.” sözcükler büyük harfle başlamaz.

Örnek(ler)

» Milliyet gazetesi, Türk Dili dergisi, Halı Dokuyan Kızlar tablosu

 UYARI  Gazete kelimesinin büyük harfle yazıldığı tek yer Resmi Gazete örneğidir.

 NOT  Kitap, makale, tiyatro eseri, kurum adı vb. özel adlarda yer alan kelimelerin ilk harfleri büyük yazıldığında “ve, ile, ya, veya, yahut, ki, da, de” sözleriyle “mı, mi, mu, mü” soru eki küçük harfle yazılır. Özel adın tamamı büyük yazıldığındaysa bu sözler ve ekler büyük harfle yazılır.

Örnek(ler)

» Mai ve Siyah, Suç ve Ceza, Leyla ile Mecnun, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı…
» TALİM VE TERBİYE KURULU BAŞKANLIĞI, SAVAŞ VE BARIŞ…

 >  Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Orta Çağ, Duraklama Devri, Servet-i Fünûn Dönemi…

 >  Ulusal, resmî ve dinî bayramlarla anma ve kutlama günlerinin adları büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı, Ramazan Bayramı, Nevruz Bayramı, Miraç Kandili, Anneler Günü, 14 Mart Tıp Bayramı, Hıdırellez…

 >  Kurultay, bilgi şöleni, çalıştay, açık oturum vb. toplantıların adlarında her kelimenin ilk harfi büyük yazılır.

Örnek(ler)

» Uluslararası Türk Dili Kurultayı, Kitle İletişim Araçlarında Türkçenin Kullanımı Bilgi Şöleni…

 >  Özel adlardan türetilen bütün kelimeler büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Türklük, Türkçe, İstanbullu, Avrupalılaşmak…
» Gezi boyunca Erzurumlu bir arkadaşımız bize eşlik etti. 

UYARI  Para birimleri büyük harfle başlamaz.

Örnek(ler)

» avro, dinar, dolar, lira, kuruş, liret…

 UYARI  Özel adlar yerine kullanılan “o” zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz.

Örnek(ler)

» Arkadaşımla konuşurken birden o geldi.

 >  Tabela, levha ve levha niteliğindeki yazılarda geçen kelimeler büyük harfle başlar.

Örnek(ler)

» Giriş, Çıkış, Müdür, Vezne, Otobüs Durağı, Şehirler Arası Telefon, 3. Kat, 4. Sınıf, 1. Blok…

Yazım Yanlışları Kapsamlı Konu AnlatımıSayıların Yazımı

 >  Sayılar, metin içerisinde yazıyla yazılır.

Örnek(ler)

» Üç ay sonra İzmir’e gideceğim.
» Bu gelenek bin yıldır sürüyor.

 >  Saat, para tutarı, ölçü, istatistik verilere ilişkin sayılarda rakam kullanılır.

Örnek(ler)

» Bugün okula saat 13.15’te gideceğiz.
» Manavdan 2 kg çilek aldık.

 NOT  Saat ve dakikalar metin içinde yazıyla da yazılabilir.

Örnek(ler)

» Saat dokuzu beş geçe…

 >  Birden fazla sözcükten oluşan sayılar ayrı yazılır.

Örnek(ler)

» üç yüz altmış beş, bin iki yüz elli…
»  Galatasaray-Fenerbahçe maçı on dört gün sonra oynanacakmış.

 >  Para ile ilgili işlemler ve senet, çek vb. ticarî belgelerde geçen sayılar bitişik yazılır. Buradaki amaç belgenin üzerinde sonradan değişiklik veya ekleme yapılamasını önlemektir.

Örnek(ler)

» 675,35 (altıyüzyetmişbeşTL,otuzbeşKr)

 >  Dört veya daha çok basamaklı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve aralarına nokta konur.

Örnek(ler)

» 1.485, 965.197, 54.750.812, 4.250.310.500…
» Türkiye’nin nüfusu 2019 yılı sonunda 80.500.984 kişiye ulaştı.

 >  Dört veya daha çok basamaklı sayıların kolay okunabilmesi amacıyla içinde geçen “bin, milyon, milyar ve trilyon” sözleri harfle yazılabilir.

Örnek(ler)

» 1 milyar 500 milyon kişi, 3 bin 255 kalem…
» Türkiye’nin nüfusu 2012 yılı sonunda 75 milyon 627 bin 384 kişiye ulaştı.

 >  Sayılarda kesirler virgülle ayrılır.

Örnek(ler)

» 4,56; 15,2

 >  Sıra sayıları yazıyla ve rakamla gösterilebilir. Rakamla gösterilmesi durumunda ya rakamdan sonra bir nokta konur ya da rakamdan sonra kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır.

Örnek(ler)

»  15., 56., XX.; 15’inci, 56’ncı

 NOT  Sıra sayıları ekle gösterildiklerinde rakamdan sonra sadece kesme işareti ve ek yazılır, ayrıca nokta konmaz.

Örnek(ler)

» 8.’inci (yanlış)  8’inci (doğru), 2.’nci (yanlış)  2’nci (doğru)

 NOT  Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla belirtilir.

Örnek(ler)

» 8’er (yanlış) sekizer (doğru), 2’şer (yanlış) ikişer (doğru)

 NOT  Romen rakamları tarihî olaylarda, yüzyıllarda, hükümdar adlarında, tarihlerde ayların yazılışında, kitap ve dergi ciltlerinde, kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların numaralandırılmasında, maddelerin sıralandırılmasında kullanılır.

Yazım Yanlışları Kapsamlı Konu AnlatımıBirleşik Kelimelerin Yazımı

Ayrı Yazılan Birleşik Kelimeler

 1.Etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak yar­dımcı fiilleriyle kurulan birleşik fiiller, ilk kelimesinde herhangi bir ses düşmesi veya türemesine uğramazsa ayrı yazılır: 

Örnek(ler)

 alt etmek, arz etmek, azat etmek, dans etmek, el etmek, göç etmek, ilan etmek, kabul etmek, kul etmek, kul olmak, not etmek, oyun etmek, söz etmek, terk etmek, var ol­mak, yok etmek, yok olmak vb.

2. Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri veya ikinci kelimesi anlam değişikliğine uğ­ramayan birleşik kelimeler ayrı yazılır.

Örnek(ler)

 köpek balığı, yaban keçisi,Ankara kedisi,tarla faresi…

Örnek(ler)

çörek otu, ipek çiçeği,ökse otu, yüksük otu, dağ elması, şeker pancarı, armut kurusu, Japon gülü, kuru fasulye…

UYARI: Çiçek dışında anlamlar taşıyan baklaçiçeği (renk), narçi­çeği (renk), suçiçeği (hastalık); ot dışında anlamlar taşıyan ağızotu (barut), sıçanotu (arsenik); ses düşmesine uğramış olan çöreotu ve yazımı gelenekleşmiş olan semizotu, dereotu bitişik yazılır.

Örnek(ler)

alçı taşı,Oltu taşı,arap sabunu, el sabunu, toplu iğne,yapma çiçek…

Örnek(ler)

Arnavut kaldırımı; çevre yolu, deniz yolu, hava yolu, kara yolu, keçi yolu; köprü yol vb.

Örnek(ler)

 açık oturum, açık öğretim, ana dili, Ay tutulması, baş ağrısı (hastalık), baş belası, baş dönmesi, çıkış yolu, çözüm yolu, dil birliği, din birliği, güç birliği, iş birliği, iş bölümü, madde başı, ses uyumu, yer çekimi vb.

Örnek(ler)

anlam bilimi, dil bilimi, edebiyat bilimi, gök bilimi, halk bilimi, ruh bilimi, toplum bilimi, toprak bilimi, yer bilimi; dil bilgisi, halk bilgisi, ses bil­gisi, şekil bilgisi vb.

Örnek(ler)

göz yuvarı, hava yuvarı, ısı yuvarı, ışık yuvarı, renk yuvarı, yer yuvarı; hava küre, ışık küre, su küre, taş küre, yarı küre, yarım küre vb.

Örnek(ler)

talaş böreği, arpa suyu, irmik helvası, yoğurt çorbası, balık yumurtası, içli köfte…

Örnek(ler)

Çoban Yıldızı, Kervan Yıldızı, Kutup Yıldızı, kuy­ruklu yıldız; gök taşı, hava taşı, meteor taşı vb.

Örnek(ler)

patlak göz, süzgün göz; aşık kemiği, elmacık kemiği; serçe parmak, şehadet par­mağı, yüzük parmağı; azı dişi, köpek dişi, süt dişi; kuyruk sokumu, safra kesesi; çatma kaş, takma diş, takma kirpik, takma kol; ekşi surat, kepçe surat; gaga burun (kimse), karga burun, kepçe kulak vb.

Örnek(ler)

 bağ bozumu, gece yarısı, gün or­tası, hafta başı, hafta sonu vb.

3. -r / -ar / -er, -maz / -mez ve -an / -en sıfat-fiil ekleriyle kurulan sıfat tam­laması yapısındaki birleşik kelimeler ayrı yazılır: 

Örnek(ler)

bakar kör, çalar saat, çıkar yol, döner sermaye, güler yüz, koşar adım…

Örnek(ler)

 bal rengi, duman rengi, gümüş rengi, portakal rengi, saman rengi; ateş kırmızısı, boncuk mavisi, çivit mavisi, gece mavisi, limon sa­rısı, safra yeşili, süt kırı vb.

5. Dış, iç, sıra sözleriyle oluşturulan bir­leşik kelime ve terimler ayrı yazılır: 

Örnek(ler)

ahlak dışı, çağ dışı, din dışı, kanun dışı, olağan dışı, yasa dışı; ceviz içi, hafta içi, yurt içi; aklı sıra, ardı sıra, peşi sıra, yanı sıra vb.

6. Somut olarak yer belirten alt ve üst sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: 

Örnek(ler)

deri altı, su altı, toprak altı, yer altı (yüzey); böbrek üstü bezi, tepe üstü (en yüksek nokta) vb.

7. Alt, üst, ana, ön, art, arka, yan, karşı, iç, dış, orta, büyük, küçük, sağ, sol, peşin, bir, iki, tek, çok, çift sözlerinin başa getirilmesiyle oluştu­rulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: 

Örnek(ler)

alt kurul, alt yazı; üst kat, üst küme; ana bilim dalı, ana dili; ön söz, ön yargı; art damak, art niyet; arka plan, arka teker; yan cümle, yan etki; karşı görüş, karşı oy; iç sa­vaş, iç tüzük; dış borç, dış hat; orta kulak, orta oyunu; büyük dalga, büyük defter; küçük harf, küçük parmak; sağ açık, sağ bek; sol açık, sol bek; peşin fikir, peşin hüküm; bir gözeli, bir hücreli; iki anlamlı, iki eşeyli; tek eşli, tek hücreli; çok düzlemli, çok hücreli; çift ayaklılar, çift kanatlılar vb.

Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler

1. Ses düşmesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik yazılır: 

Örnek(ler)

birbiri (< biri biri), kaynana (< kayın ana), kaynata (< kayın ata), nasıl (< ne asıl), niçin (< ne için), pazartesi (< pazar ertesi), sütlaç (< sütlü aş) vb.

2. Kelimelerden her ikisi veya ikincisi, birleşme sırasında anlam değişmesine uğradığında bu tür birleşik kelimeler bitişik yazılır.

Örnek(ler)

 aslanağzı, civanperçemi, keçiboynuzu, kuşburnu…

Örnek(ler)

danaburnu (böcek), akbaş (kuş), alabacak (at),  hayvanı), 

Örnek(ler)

 itdirseği (arpacık), delibaş, karabaş, karabacak vb.

Örnek(ler)

balıkgözü (halka), deveboynu (boru), domuztır­nağı (kanca), horozayağı (burgu), kargaburnu (alet), kedigözü (lamba), leylekgagası (alet), sıçankuyruğu (törpü), gagaburun (gemi), kancabaş (kayık), adayavrusu (tekne) vb.

Örnek(ler)

hanımgöbeği (tatlı), kadınbudu (köfte), kedidili (bisküvi), dilberdudağı(tatlı), tavukgöğsü (tatlı), vezirparmağı (tatlı), bülbülyuvası (tatlı), kuşlokumu (kurabiye), alinazik (kebap) vb.

Örnek(ler)

 beştaş, dokuztaş, üçtaş vb.

Örnek(ler)

Altıkardeş (yıldız kü­mesi), Arıkovanı (yıldız kümesi), Büyükayı (yıldız kümesi), 

Örnek(ler)

baklaçiçeği, balköpüğü, camgöbeği, devetüyü, fildişi, gülkurusu, kavuniçi, narçi­çeği, ördekbaşı, ördekgagası, tavşanağzı, tavşankanı, turnagözü, vapur­dumanı, vişneçürüğü, yavruağzı vb.

Örnek(ler)

çapanoğlu, eloğlu, hinoğluhin, elkızı vb.

3. Bir veya iki ögesi emir kipiyle kurulan kalıplaşmış birleşik keli­meler bitişik yazılır: 

Örnek(ler)

albeni, ateşkes, çalçene, çalyaka, dönbaba, gelberi, incitmebeni, sallabaş, sallasırt, unutmabeni; batçık, çekyat, geçgeç, kaçgöç, kapkaç, örtbas, seçal, tutkal, veryansın, yapboz, yazboz vb.

4. İkinci kelimesi -dı (-di / -du / -dü, -tı / -ti / -tu / -tü) kalıplaşmış belirli geçmiş zaman ekleriyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: 

Örnek(ler)

albastı, ciğerdeldi, çıtkırıldım, dalbastı, fırdöndü, gecekondu, gündöndü, hünkârbeğendi, imambayıldı, karyağdı, külbastı, mirasyedi, papazkaçtı, serdengeçti, şıpsevdi, zıpçıktı vb.

5. Her iki kelimesi de -dı (-di / -du / -dü, -tı / -ti / -tu / -tü) belirli geçmiş zaman veya -r /-ar /-er geniş zaman eklerini almış ve kalıplaşmış bulunan birleşik kelimeler bitişik yazı­lır:

Örnek(ler)

dedikodu, kaptıkaçtı, oldubitti, uçtuuçtu; biçerbağlar, biçerdö­ver, göçerkonar, kazaratar, konargöçer, okuryazar, uyurgezer, yanardö­ner, yüzergezer vb.

6. Somut olarak yer bildirmeyen alt, üst ve üzeri sözlerinin sona getirilmesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: 

Örnek(ler)

ayakaltı, bilinçaltı, gözaltı (gözetim), şuuraltı; akşamüstü, ayaküstü, bayra­müstü, gerçeküstü, ikindiüstü, olağanüstü, öğleüstü, öğleüzeri, suçüstü, yüzüstü; akşamüzeri, ayaküzeri vb.

7. İki veya daha çok kelimeden oluşmuş il, ilçe, semt vb. yer adları bitişik yazılır: 

Örnek(ler)

Çanakkale, Gümüşhane; Acıpayam, Pınarbaşı, Şebinkarahisar; Beşiktaş, Kabataş vb.

Şehir, köy, mahalle, dağ, tepe, deniz, göl, ırmak, su, çay vb. kelime­lerle kurulmuş sıfat tamlaması ve belirtisiz isim tamlaması kalıbındaki yer adları bitişik yazılır:

Örnek(ler)

 Akşehir, Eskişehir, Suşehri, Yenişehir; Atakent, Batıkent, Konutkent, Korukent; Çengelköy; Yenimahalle; Karadağ, Uludağ; Kocatepe, Tınaztepe; Akdeniz, Karadeniz, Kızıldeniz; Acıgöl; Kızılırmak, Yeşilırmak; İncesu, Karasu, Sarısu; Akçay vb.

8. Ara yönleri belirten kelimeler bitişik yazılır:

Örnek(ler)

 güneybatı, güney­doğu, kuzeybatı, kuzeydoğu

9. Dilimizde her iki ögesi de asıl anlamını koru­duğu hâlde yaygın bir biçimde gelenekleşmiş olarak bitişik yazılan keli­meler de vardır:

Örnek(ler)

başağırlık, başbakan, başbayan, başçavuş, başeser, başfiyat, başhekim, başhemşire, başkahraman, başkent, başkomutan, başköşe, başmüfettiş, başöğretmen, baş­parmak, başpehlivan, başrol, başsavcı, başyazar vb.

aşçıbaşı, binbaşı, çarkçıbaşı, çeribaşı, ele­başı, mehterbaşı, onbaşı, ustabaşı, yüzbaşı vb.

 ağababa, ağabey, beyefendi, efendibaba, hanımanne, hanımefendi, hacıağa, kadınnine, paşababa vb.

10. Ev kelimesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik ya­zılır:

Örnek(ler)

 aşevi, bakımevi, basımevi, doğumevi, gözlemevi, huzurevi, kahveevi, ko­nukevi, orduevi, öğretmenevi, polisevi, yayınevi vb.

11. Hane, name, zade kelimeleriyle oluşturulan birleşik kelime­ler bitişik yazılır:

Örnek(ler)

 çayhane, dershane, kahvehane, yazıhane; beyanname, kanunname, se­yahatname, siyasetname; amcazade, dayızade, teyzezade vb.

12. -zede ile oluşturulmuş birleşik kelimeler bitişik yazılır: 

Örnek(ler)

depremzede, afetzede, selzede, kazazede vb.

13. Kanunda bitişik geçen veya bitişik olarak tescil ettirilmiş olan kuruluş adları bitişik yazılır: 

Örnek(ler)

İçişleri, Dışişleri, Genelkurmay, Yükseköğretim Kurulu, Açıköğretim Fakültesi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi vb.

14. Renk adlarıyla kurulan bitki, hayvan veya hastalık adları bitişik yazılır: 

Örnek(ler)

akağaç, alacamenekşe, karadut, sarıçiçek; alabalık, beyazsinek, bozayı; aksu, akbasma, mavihastalık, maviküf vb.

Yazım Yanlışları Kapsamlı Konu Anlatımı

Bağlaç Olan da / de’nin Yazılışı

Bağlaç olan da / de ayrı yazılır ve kendisinden önceki kelimenin son ünlüsüne bağlı olarak büyük ünlü uyumuna uyar: 

Kızı da geldi oğlu da. Durumu oğluna da bildirdi. Sen de mi kardeşim? Güç de olsa. Konuşur da konuşur.

UYARI: Ayrı yazılan da / de hiçbir zaman ta / te biçiminde yazılmaz: Gidip de gelmemek var, gelip de görmemek var (Gidip te gelmemek var, gelip te görmemek var değil)

UYARI: Ya sözüyle birlikte kullanılan da ayrı yazılır: ya da

UYARI: Da / de bağlacını kendisinden önceki kelimeden kesme ile ayırmak yanlıştır: Ayşe de geldi (Ayşe’de geldi değil). Kitabın kapağına da dikkat et (Kitabın kapağına’da dikkat et değil).

UYARI:Bulunma durum ek olan -da , -de eki her zaman bitişik yazılır.Bulunma durum eki olan -da , -de ekini cümleden çıkarttığımızda anlam bozulur. Ancak bağlaç olan -da, -de ekini cümleden çıkarttığımızda anlam bozulmaz.

Örnek(ler)

Dün akşam arkadaşımda kaldım.(Bulunma Durum Eki)

Dün akşam arkadaşım da gelmiş.(Bağlaç)

Bağlaç Olan ki’nin Yazılışı

Bağlaç olan ki ayrı yazılır: bilmem ki, demek ki, kaldı ki vb.

Türk dili, dillerin en zenginlerindendir; yeter ki bu dil, şuurla işlen­sin. (Atatürk)

Geçmiş zaman olur ki hayali cihan değer.

Birkaç örnekte ki  bağlacı kalıplaşmış olduğu için bitişik yazılır: belki, çünkü, hâlbuki, mademki, meğerki, oysaki, sanki. 

 Şüphe ve pekiştirme göreviyle kullanılan ki sözü de ayrı yazılır: Ders bitti, zil çaldı mı ki? Seni öyle göreceğim geldi ki.

Türkçede üç tane -ki eki vardır. Bunlar ilgi zamiri olan -ki , sıfat yapan -ki ve bağlaç olan -ki. Bunlar arasında sadece bağlaç olan -ki eki ayrı yazılır.

Örnek(ler)

Okuldaki kantinde istediğim yiyecekleri bulamıyorum.(Sıfat Yapan -ki)

Okuldakiler, beni çok seviyor.(İlgi Zamiri -ki)

Ben ki senin için her şeyi yapan kişi! (Bağlaç Olan -ki)

Yazım Yanlışları Kapsamlı Konu Anlatımı“mi” Soru Ekinin Yazımı

 >  Soru eki olan “mi” ayrı yazılır ve kendisinden önceki sözcüğün son ünlüsüne bağlı olarak ünlü uyumlarına uyar.

Örnek(ler)

» Senin de canın çok sıkıldı mı?
» Beni çok özledin mi?

 NOT  Soru ekinden sonra gelen ekler, bu ekle bitişik olarak yazılır.

Örnek(ler)

» Seninle gelebilir miyim?
» Artık susar mısın?

 NOT  Bu ek sorudan başka görevlerde kullanıldığında da ayrı yazılır.

Örnek(ler)

» İlginç mi ilginç bir kitap.(Pekiştirme)
» Gece oldu mu eve girerim.(Zarf Fiil anlamı)

Yazım Yanlışları Kapsamlı Konu Anlatımıİkilemelerin Yazımı

 >  İkilemeler her zaman ayrı yazılır.

Örnek(ler)

» Koşa koşa buraya geldiler..
» Onunla kol kola geziyor.

 UYARI  İkilemeyi oluşturan sözcüklerin arasına herhangi bir noktalama işareti konulmaz.

Örnek(ler)

» Aşağı – yukarı askere gideli üç ay oldu. (yanlış)
» Olanları bana tek, tek anlatmalısın. (yanlış) 

 >  Sözcüğün ilk sesi yerine “m” sesi getirilerek yapılan ikilemeler daima ayrı yazılır.

Örnek(ler)

» Burada kitap mitap yok.
» Bizde akıl makıl kalmadı.

Yazım Yanlışları Kapsamlı Konu AnlatımıKısaltmaların Yazımı

 >  Özel isimlerin kısaltması büyük harfle başlar ve sonuna nokta konur.

Örnek(ler)

» Alb. (albay), Prof. (profesör), Cad. (cadde)…

 NOT  Noktalı kısaltmalara ek getirilecekse kelimenin okunuşu esas alınır. Ek, noktanın yanına yazılır.

Örnek(ler)

» Alb.dan, Prof.ün, yy.ın…

 >  Birkaç sözcükten oluşan kurum, kuruluş adları, her sözcüğünün ilk harfi alınarak kısaltılır ve her harf büyük yazılır. Ayrıca bu kısaltmalar arasına nokta konmaz.

Örnek(ler)

» TRT, PTT, DSİ, TEK (doğru)
T.R.T., P.T.T., D.S.İ., T.E.K. (yanlış)

 >  Birkaç sözcükten oluşan kurum ve kuruluş adlarının kısaltmaları, kullanılan harflere göre okunur. Kısaltmaya ek getirildiğinde ek, kısaltmanın okunuşuna göre, kesme işareti ile ayrılarak yazılır.

Örnek(ler)

» TDK -Te De Ke şeklinde okunur.-
“TDK’da çalışıyorum.” ifadesi yanlıştır.
“TDK’de çalışıyorum.” ifadesi doğrudur.

 >  Bazı kısaltmalar küçük harfle yazılır ve kendilerinden sonra nokta konmaz.

Örnek(ler)

» m (metre), l (litre), g (gram)…

 NOT  Küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde sözcüğün okunuşu; büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın son harfinin okunuşu esas alınır.

Örnek(ler)

» TRT’dan (yanlış)  TRT’den (doğru)
THY’dan (yanlış)  THY’den (doğru)
kg’den (yanlış)  kg’dan (doğru)

Yazım Yanlışları Kapsamlı Konu AnlatımıTarihlerin Yazımı

a. Bilinen bir tarihi anlatan ay ve gün adları her yerde büyük harfle yazılır:
Örnek: 23 Nisan kutlamaları, 19 Mayıs hazırlıkları, 31 Mart ayaklanması …

b. Tarihler zaman birimi olarak en kısa olandan en uzun olana doğru -yani “gün/ay/yıl” şeklinde- sıralanır.
Örnek: 30 Haziran 1998
30.06.1998
30/06/1998

c. Ay ve gün adları yanlarında sayı olmadan kullanıldıklarında küçük harfle başlayarak yazılır.
Örnek: Bu yıl şubat ve mart ayları çok soğuk geçti.

Yazım Yanlışları Kapsamlı Konu Anlatımı Sonuç

Yazım Yanlışları Kapsamlı Konu Anlatımı yazımızda, yazım kuralları ve yapılan yazım yanlışları ile ayrıntılı şekilde bilgilendirmede bulunduk. Konuyu bol örnekle ve hiçbir detayı atlamadan bütün ayrıntıları ile ele aldık. Büyük harflerin yazımından, tarihlerin yazımına kadar Yazım Yanlışları ile ilgili bütün konulara değindik.

Yazım Yanlışları Kapsamlı Konu Anlatımı sunumuz burada sona ermiştir. Yazım Yanlışları Kapsamlı Konu Anlatımı yazımızın ardından Noktalama İşaretleri konusunu okumanız konu bütünlüğü açısından faydalı olacaktır. İyi çalışmalar.

ÖNEMLİ!! Değerli okurlarımız, konunun daha iyi anlaşılması açısından hemen altta online test paylaşımı yaptık. Konuların daha iyi kavranması için soruları mutlaka çözelim. Testimiz, toplam on sorudan oluşmaktadır. Testi çözdükten sonra gönder butonuna bastıktan sonra cevapları görebilirsiniz.

Sosyal medya hesaplarımızı ve mail adresimizi kullanarak bizi her platformda takip edebilir, bize görüşlerinizi, soru – sorun ve önerilerinizi iletebilirsiniz.

Bir sonraki yazımızda görüşmek üzere. İyi çalışmalar. 😎

Yasal Uyarı: Yayınlanan içeriğin ve diğer içeriklerin bütün fikri ve mülki hakları https://www.derssarayi.com/ ” a aittir. Kaynak gösterilse dahi içeriğin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan yazının bir bölümü, alıntılanan yazıya aktif link verilerek kullanılabilir.

Yazım kuralları nedir 10 sınıf?

Yazım kuralları nelerdir kısaca özeti?

Yazım bilgisi ne demek?

Yazım Kuralları dil bilgisi mi?