Aspirin ve ağrı kesici birlikte kullanılır mı

Başta aspirin olmak üzere ağrı kesici ve kan sulandırıcı ilaçların mide koruyucu faktörleri olumsuz etkileyerek ülser oluşumunu kolaylaştırdığı belirtildi

TRABZON (İHA) - Başta aspirin olmak üzere ağrı kesici ve kan sulandırıcı ilaçların mide koruyucu faktörleri olumsuz etkileyerek ülser oluşumunu kolaylaştırdığı belirtildi.

Trabzon Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi İç Hastalıkları ve Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Arif Mansur Coşar, mide rahatsızlıklarının dünyada olduğu gibi Karadeniz Bölgesi'nde de sık rastlanan sorunların başında geldiğini söyledi. Mide şikayetine çeşitli etkenlerin yol açtığını belirten Dr. Coşar, “Mide ağrısı başta olmak üzere kazınma, şişkinlik, bulantı, kusma, hazımsızlık gibi çeşitli mide rahatsızlıkları tüm dünyada ve bölgemizde oldukça sık rastlanan sorunlardır. Mevsimsel etkileri dışında mide koruyucu faktörlerin yetersiz hale gelmesine ya da mide asitindeki artışa yol açan faktörler de mide şikayetine yol açabilir. Başta aspirin olmak üzere çeşitli ağrı kesici ve kan sulandırıcı ilaçlar, mide koruyucu faktörleri olumsuz etkileyerek ülser (yara) oluşumu kolaylaştırır. Bunun sonucunda da mide delinmesi ve kanamasına varabilen sonuçlara ortaya çıkabilir” dedi.

Doktor tavsiyesi olmadan kontrolsüz kullanılan ilaçların olası zararlı etkilerine dikkat çeken Dr. Coşar, “Kişisel özelliklere bağlı olarak rahatsızlık oluşturan her türlü gıdanın tüketiminden de bireysel özelliklere göre kaçınılmalıdır. Dokunmasa da yenilen her türlü gıdanın tüketiminde iyi çiğnemek, yemek yedikten sonra yatmamak, yatmadan 2-3 saat öncesinde yemek yemeyi sonlandırmak, sofradan doymadan kalkmak, hızlı yemek yememek, yemek esnasında mümkün olduğunca konuşup gülmemek ve derin iç çekmemek gibi davranışlara özen göstermek de mide şikayetlerini azaltacaktır” diye konuştu.

Ağrı kesiciler dışında kemik erimesi, astım, diyabet gibi hastalıkların tedavisinde kullanılan bazı ilaçların da midede sorunlara yol açacağını kaydeden Dr. Arif Mansur Coşar, “Sıkıntı, stres, ruhsal rahatsızlıklar, darlık hisleri de mide asit salgısını arttırarak vücudun genel direncini düşürür ve mide bağırsak şikayetlerinin ortaya çıkmasına yol açacak etki gösterebilir. Bu sayılanlar dışında gıda ve sıvılarla, hijyen düzeyinin düşük olduğu durumlarda bulaşan ve mideye yerleşerek ülser ve buna bağlı şikayetlere neden olan Helikobakter Pilori adlı bir bakteri de mide şikayetlerine ve ülser oluşumuna neden olabilir. Özellikle son 10-15 yılda önemi yeni anlaşılan ve üzerinde yoğun çalışmalar sonucu yapılan bu mikrop yurdumuzda yüzde 60 ila 80'lere varan oranda görülmektedir. Özellikle ülserli hastalarda tedaviye direnç gösteren ve hastalığın tekrarlanmasında önemli rolü olan bu mikrop, tedavi ile mideden temizlenebilirse sonuçlar daha yüz güldürücü ve kalıcı olabilmektedir” dedi.

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Aspirin
IUPAC adı 2-(asetiloksi)benzoik asit
Tanımlayıcılar
CAS numarası	50-78-2
PubChem	2244
SMILES	O1[C@H](CO)[C@@H](O)[C@H](O)[C@@H](O)[C@H]1O[C@@]2(O[C@@H]([C@@H]​(O)[C@@H]2O)CO)CO
InChI	1/C12H22O11/c13-1-4-6(16)8(18)9(19)11(21-4)23-12(3-15)10(20)7(17)5(2-14)22-12/h4-11,13-20H,1-3H2/t4-,5-,6-,7-,8+,9-,10+,11-,12+/m1/s1
ChemSpider	5127
Özellikler
Molekül formülü	C9H8O4
Molekül kütlesi	180.16 g/mol
Görünüm	Beyaz, kati, kristal halde, kokusuz
Yoğunluk	1.35 g/cm³
Erime noktası	136 °C (277 °F)
Kaynama noktası	140 °C (284 °F) bozulur
Çözünürlük (su içinde)	Suda zor çözülür. Işığa karşı duyarlıdır.
Tehlikeler
AB İndeksi	H-İfadeleri:302, 315, 319, 335 P-İfadeleri:261, 305+351+338 R-ifadeleri: 22, 36/37/38 S-ifadeleri: Yok
Belirtilmiş yerler dışında verilmiş olan veriler, Standart sıcaklık ve basınçtadır. (25 °C, 100 kPa)
Bilgi kutusu kaynakları

Aspirin ya da asetilsalisilik asit (kısaca ASA); ağrı, ateş ve enflamasyonu azaltmak için kullanılan bir ilaçtır. Ayrıca kan seyreltici etkisi vardır ve kalp krizine karşı koruma sağlaması amacıyla uzun dönem az dozaj kullanılır. Molekül DSÖ'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.

Etkileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Baş ağrısı, diş ağrısı, nevralji, siyatik ve adet sancılarını giderir. Ateşli hastalıklarda, grip ve soğuk algınlığında ateş düşürür. Romatizma ve lumbagoda enflamasyonu azaltır. Boğaz ağrılarını geçirir. Migrenin semptomatik tedavisinde kullanılır. 100 mg dozda Antiagregan (kan sulandırıcı) olarak kalp ve tansiyon hastaları tarafından kullanılır.[kaynak belirtilmeli]

Yan etkileri ve alınması gereken önlemler[değiştir | kaynağı değiştir]

Aspirin'in üretim aşaması

Salisalatlara ve diğer non-steroidal antienflamatuvar ilaçlara karşı aşırı duyarlılığı olanlarda, kanama eğiliminin arttığı patolojik durumlarda, gebeliğin son üç ayında, glukoz-6-fosfat dehidrogenaz eksikliğinde, gastrointestinal kanalda kronik ve aktif ülseri olanlarda kullanılması sakıncalıdır. Kedilerde UDP-Glukroniltransferaz enzimi bulunmadığından bu hayvanlarda Asetil salisilik asit kesinlikle kullanılmamalıdır. Ölümle sonuçlanabilecek toksik reaksiyonlara neden olabilir.

Asetilsalisilik asidin en sık görülen yan etkisi sindirim sistemi üzerinedir. Doza bağımlı olarak gastrointestinal hemoraji, ülserasyon, tinnitus, vertigo, geçici işitme kaybı, kanama zamanının uzaması ve nadiren lökopeni, trombositopeni, plazma demir konsantrasyonunda düşme görülebilir. Ayrıca nadir olgularda aşırı duyarlılık reaksiyonları olarak kaşıntı, ürtiker, anjiyonörotik ödem, astma ve anafilaksi görülebilir.

Uyarılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Astma, nazal polip veya nazal alerjisi olanlarda dikkatle kullanılmalıdır. Uzun süre ve yüksek dozda kullanımında ılımlı bir salisilat intoksikasyonu görülse de, dozun azaltılmasıyla kaybolur[kaynak belirtilmeli]. Salisilatlar tiroid fonksiyon testlerini değiştirebilir. Karaciğer harabiyeti olanlarda, ayrıca cerrahi müdahale geçirecek kişilerde dikkatle kullanılmalıdır. Gebelerde kullanım güvenliği kanıtlanmadığından önerilmez. Süt veren anneler de kullanmamalıdır.

İlaç etkileşimleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Asetilsalisilik asit plazma protrombin konsantrasyonunu azaltması nedeniyle antikoagülanların etkisini potansiyelize eder. Oral hipoglisemiyanların etkisini potansiyelize eder. Salisilatlar küçük dozlarda probenesid ve sülfinpirazonun ürikozürik etkisini azaltır. Spirinolaktonla oluşan sodyum itrahı, salisilat varlığında azalabilir. Alkolle, kortikosteroidlerle birlikte kullanımı gastrointestinal sistemde kanama olasılığını artırır. Pirazolon türevleriyle birlikte kullanımı gastrointestinal ülserasyon riskini artırır. Üriner alkalileştiriciler salisilatın böbrekten atılım hızını artırarak; fenobarbital enzim indüksiyonuyla, propranolol bazı reseptörlerle kompetitif etki nedeniyle asetilsalisilik asidin etkisini azaltırlar.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Aspirinin ortaya çıkması, kimyager Felix Hoffmann'ın 1897’de saf asetilsalisilik asit (ASA) üretmesiyle mümkün olmuştur. ASA, ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak kullanılan Aspirinin etken maddesidir. Kaynağı ise dünyanın her yerinde yetişen söğüt ağacıdır.

ASAnın kalp krizini, felci, bazı kanser türlerini önleyici etkisi kanıtlanmıştır. Bayer’in kimyagerlerinden Dr. Felix Hoffmann, 10 Ağustos 1897 tarihinde salisilik asidi asetik asit ile sentezleyerek saf asetilsalisilik asidi üretmeyi başardıktan 11 gün sonra aynı yolla diasetilmorfini sentezlemiş ve eroini bulmuştur. Kuru öksürük ve veremin tedavisinde kullanılan eroine büyük ümit bağlanmıştı. Aynı zamanda I. Dünya Savaşı’nda ağır yaralı hastalara ağrı kesici olarak verilmiştir. Morfin bağımlılarını kurtarmak için fayda sağlayabileceği ileri sürülmüştür. Ancak eroinin kendisinin bağımlılık yapan çok ciddi bir uyuşturucu olduğu anlaşılınca, 1930’lu yılların başında adı ilaç listelerinden silinmiştir.

1900’lü yılların başında Avrupa’daki grip salgınının yok edilmesinde rol oynayan ASA, Aspirin markasıyla özdeşleşmiş durumdadır. ASA ya da Aspirin denince akla daha ziyade kanı sulandırıcı etkisi geliyor. Kalp krizi ve felçteki rolü hatırlanıyor. Hatta bazı kanser türlerindeki önleyiciliği dile getiriliyor. Oysa 1897’den bu yana, Hoffmann’ın formüle ettiği haliyle ilaçlaşan ASA’nın en etkili olduğu rahatsızlıklar ağrı, yüksek ateş ve soğuk algınlığı.

Hoffmann, romatizmal ağrılarla baş edemeyen babasını iyileştirebilmek amacıyla salisilik asidi geliştirmeye çalışır. O zamana kadar kullanılmış olan salisilik asit esaslı sodyum salisilat ilacı hem çok kötü bir tada sahiptir hem de uzun süre alındığı için midesi rahatsızlanan kişileri her kullanışlarında hasta etmektedir.

1897 Tarihine ait Felix Hoffmann'ın Aspirini bulduğu günün orijinal labratuvar notu

1950’lerden sonra bu ilacın kalp krizi ve felç riskini azaltabileceği yönünde fikirler ortaya atılıyordu. 1971’de İngiliz farmakolog Sir John R. Vane’nin, ASA’nın insan metabolizmasındaki ağrıyı nasıl durdurduğunu belirlemesi, Hoffmann’dan sonraki en büyük adımdır. O güne kadar maddenin etkisi biliniyor, yeni etki alanlarına ulaşılıyor ancak bu etkiyi nasıl ve hangi süreçle yaptığı bilinmiyordu. Bu buluşsu Vane’ye 1982 yılında Nobel Tıp Ödülü’nü kazandırdı.

Kanadalı nöroloji profesörü Henry J. M. Barnett, ASA’nın yüksek dozlarla beyindeki geçici dolaşım rahatsızlıklarını, ikinci felç geçirmeyi ve felç sebebiyle ölüm riskini önemli ölçüde azalttığını kanıtladı. 1985’te Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi’nden (FDA) Margaret Heckler, kalp krizi geçiren kişilerin bu ilacı her gün düzenli almaları halinde ikinci kriz ihtimalinin %20 gerilediğini açıkladı. Yine Amerika’da 22,000 sağlıklı doktoru kapsayan kontrollü bir araştırmada, ilaç kullanımının kalp krizi riskini %44 oranında gerilettiği ortaya kondu. Newsweek Dergisi, araştırma sonuçlarını 8 Şubat 1998 tarihli sayısında kapak dosyası yaptı. 1996’da FDA, ilacın akut kalp krizi kuşkusu içindeki kişilerde tercih edilmesini tavsiye etti.

ASA, çok sayıdaki kadını ilk hamileliklerinde tehdit eden, prematüre ve ölü doğumlara sebep olan ‘preeklempsi’yi önlemede de yardımcı özelliği açıklanan tek ilaçtır. Diyabetin geç dönemlerinde varlığını hissettiren, gözün retina tabakasındaki ve böbreklerdeki kılcal damar tıkanıklıklarında da etkindir. Kalın bağırsak (kolon) kanserini önlemede de etkili olduğu, 1988’de Avustralyalı Epidemiyoloji Profesörü Gabriel A. Kune tarafından yapılan bir araştırmadaki genel nüfus istatistiklerine göre, ilacın düzenli içicilerinde söz konusu kanser riskinin %40’ların altına gerilediğinin fark edilmesiyle kanıtlanmıştır. Amerikan Kanser Derneği’nce yapılan araştırmalarda, Kune’nin bulguları doğrulanmıştır.

ASA, 80’den fazla ülkede Bayer’in tescilli markası Aspirin ile insanlara ulaştırılıyor. ASA’nın yeni etki alanlarının keşfedilmesi ve nasıl etki ettiğinin daha iyi anlaşılması adına gerçekleştirilen araştırmaları Bayer destekliyor.

Kimyasal ve fiziksel özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Aspirin'nin kristal halini gösteren makro çekim

Asetilsalisilik asit, düz ya da çivi şeklindeki kristal halinin yanı sıra beyaz toz halinde de bulunabilir. Hafif olarak sirke asiti gibi kokar. pKs-Değeri 3,5 civarında olup yaklaşık olarak 136 °C de erir ve 140 °C’nin üstündeki sıcaklıklarda yapısı bozulur. Asetilsalisilik asit Etenol ve Alkali bazlarında iyi çözülmesine rağmen, benzol’de ya da soğuk suda kötü çözülür. Sıcaklığın yükseltilmesiyle çözünürlük dereceside doğru oranda artmaktadır. Kullanım sırasında kolay çözülmesini sağlamak için yapısına Magnesiyum- ve Kalsiyumtuzları ilave edilmektedir.[1]. Asetilsalisilik asit yoğunluğu 1,35 g·cm−3’dır.

Sentezi[değiştir | kaynağı değiştir]

Salisilik asidin karboksi grubuna göre orto konumunda bulunan fenolik hidroksi grubu asetik anhidridle tepkimeye girerer. Bu tepkimeye Asetilasyon denir. Bu tepkimede hidroksi grubuna ait hidrojen atomu asetil grubuya değiştirilir.

Bunun yanında Kolbe-Schmitt-Tepkimesi adı verilen yöntemin yardımıyla endüstüriyel olarak üretilmektedir. Bu yöntemde Salisilik asit ile protonasyonlu asetik anhidrid ve fenolik hidroksi grubuyla esterleşerek salisilik asid sentezi gerçekleşmiş olur. Diğer bir alternatif yöntem ise Kolbe-Schmitt-Tepkimesi’nin ürünü olan Sodyum salisilat direkt olarak asetik anhidrid ile asetilasyon tepkimesine sokulur, böylelikle Salisilik asid sentezlenmiş ve bunun yanında ortamda bulunan miktar kadar da sodyum asetat sentezlenmiş olur.[2]

Hammaddesi[değiştir | kaynağı değiştir]

ASA’nın hammadde sorunu yoktur. Hemen hemen dünyanın her ülkesinde yetişen söğüt ağacından elde edilir. Bu ağacın tedavi edici özelliği 3500 yıldır biliniyor. Yaprak ve kabuklarından tabii olarak üretilen bitkisel ilaçlar eski çağlarda da ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak kullanılıyordu. Hipokrat, salisilik asidin farkında olan ilk hekimlerden biridir. Bazı rahatsızlıkların tedavisi için reçetesine söğüt ağacı kabuğundan sağlanan suyu ilaç olarak yazmıştır. Suda bulunan ve ağrıyı hafifleten madde bugün bildiğimiz tanımıyla salisilik asittir. Maddenin adı ile kökeni arasında bir bağ vardır. Salix kelimesi Latincede söğüt anlamına gelir.

Antik Mısırlılar ise ağrıyı gidermede mersin ağacı yapraklarını kullanmıştır. Bu ağacın yapraklarında da salisilik asit bulunduğu ispatlanmıştır. Edward Stone 1763'te, söğüt kabuklarını kurutup toz hâline getirerek ürettiği maddenin ateşli hastalarda faydalı olduğunu belirliyor ve Londra Kraliyet Cemiyeti’ne bildiriyor. Maddeyi su ve çay gibi sıvılarda eriterek hastalara veriyor.

Ağrı, ateş ve soğuk algınlığı haricinde kalp krizi, felç ve bazı kanser türlerinde fayda sağlanan ASA ya da bildiğimiz klasik Aspirin ilacının elbette kullanılmaması gereken durumlar da söz konusu. Asit özelliği sebebiyle mide rahatsızlığı olanlara kesinlikle önerilmiyor. Bununla birlikte kanama ve kanamanın durdurulamaması riski taşıyan kişilerin de kesinlikle içmemesi gerekiyor. İlacın kanı sulandırıcı etkisi bu rahatsızlıkta negatif tesir yapıyor. Öte yandan ilaç, şüpheli bir sendrom dolayısıyla çocuklar için de önerilmiyor. Burada kesinlikle bir yanılgıya düşmemek gerekiyor. Başka bir ilaç firmasının babyprin ismiyle piyasaya sürdüğü ilaç da çocuklar için üretilmiyor. Bu ilaç, düşük doz kullanması gereken hastaların ihtiyacını karşılıyor.

Aspirin’in, Plus C ve Forte türleri de var. Plus C’de, ASA ile beraber C vitamini de içeriğe ilave ediliyor. Böylece soğuk algınlığında daha etkili olduğu ifade ediliyor. İngiltere Caridiff Üniversitesi Soğuk Algınlığı Merkezi Direktörü Profesör Ronald Eccless, 272 gönüllü üzerinde yaptığı çalışmada, C vitamini takviyeli ASA’nın soğuk algınlığına bağlı boğaz ağrılarını altı saat süreyle giderdiği; baş ve kas ağrılarında da belirgin iyileşme sağladığı sonucuna ulaşıyor. 1972 yılında piyasaya sunulan Plus C, suda eritilerek vücuda alınıyor. Forte’de ise içeriğe kafein ekleniyor. Buradaki amaç da ağrı kesici etkisini artırmak.

Bayer tarafından verilen Aspirin ödülünü kazananlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• 1995: Dr. Patricia Torres Bozza, beyaz kan hücrelerine yaptığı etkiyi ortaya koydu.
• 1996: Dr. Joan Claria Enrich, yararlı etkileriyle bağlantılı bio-aktif maddeleri araştırdı.
• 1997: Dr. Zheng-Ming Chen, ani felç üzerindeki etkinliğini 21 bin hasta ile klinik olarak kanıtladı. Dr. Partick J. Loll: Moleküler seviyedeki etki mekanizmasını gösterdi.
• 1998: Dr. Paul Schwenger, tümör gelişimini durdurma mekanizmasını araştırdı.
• 1999: Dr. Min-Jean Yin, daha önce keşfedilmemiş yeni bir iltihap giderici etkisini araştırdı. Dr. Stefanie Oberle, damar koruyucu etkisine yol açan antioksidan özelliklerini inceledi.
• 2000: Dr. Marcela de Freitas Lopes, bir parazitin yol açtığı kalp hastalığına (Ghagas) etkisini araştırdı. Dr. Anthony Rodgers, damar tıkanıklığını önlemedeki etkisi üzerine kapsamlı bir klinik araştırma yaptı.
• 2001: Dr. Michael Saunders, iltihap giderici etkisi üzerine incelemelerde bulundu.
• 2002: Dr. James Hennan, kalp-damar hastalıklarını önleyici etkilerini belirledi.
• 2003: Dr. Minsheng Yuan, diyabet tedavisinde kullanımını araştırdı.
• 2004: Dr. Leon İri Kupferwasser, ‘Staphylococcus aureus’ bakterisinin yol açtığı hastane enfeksiyonlarını zayıflattığını belirledi. Maddenin hastanelerde karşılaşılan en yaygın mikroplardan biri olan ve uzun süredir de antibiyotiğe direnç gösterdiği bilinen Staphylococcus aureus bakterisinin yol açtığı enfeksiyonları zayıflatabileceğini belirledi. Bakteri; yeni doğan bebekler, yaşlılar ve ameliyat geçiren hastalarda ölüme kadar giden son derece tehlikeli sonuçlar doğuran rahatsızlıklara sebep oluyor...

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

1. ^ F. von Bruchhausen, S. Ebel, A. W. Frahm, E. Hackenthal: Hagers Handbuch der Pharmazeutischen Praxis. Band 7: Stoffe A–D. 5. Auflage. Birkhäuser/Springer, 1991, ISBN 3-540-52688-9, S. 43–44.
2. ^ Bernd Schäfer: Naturstoffe in der chemischen Industrie. Spektrum Akademischer Verlag, 2007, ISBN 978-3-8274-1614-8, S. 277.

• Jeffreys, Diarmuid (2005). Aspirin: Mucize İlacın Çarpıcı Öyküsü. Mefkure Bayatlı tarafından çevrildi. Agora Kitaplığı. ISBN 9758829718.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Bilinçli Asetilsalisilik Asit Kullanımı 26 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Aspirin hangi ilaçla kullanılmaz?

Aspirin ağrı kesici olarak içilir mi?

Aspirin ne zaman içilmez?

Coraspin ağrı kesici olarak kullanılır mı?