Bir kişinin kanserli olup olmadığını veya enfeksiyon gibi başka bir durumun kanser semptomlarını taklit edip etmediğini belirlemek için uygulanan testlere kanser testi veya kanser tarama testi denir. Show
Kanseri doğru bir şekilde teşhis edebilecek tek bir test yoktur. Genellikle bir hastanın eksiksiz değerlendirilmesi, kanser testinin yanı sıra kapsamlı bir geçmiş ve fiziki muayene gerektirir. Bir kişinin kanserli olup olmadığını veya enfeksiyon gibi başka bir durumun kanser semptomlarını taklit edip etmediğini belirlemek için uygulanan testlere kanser testi veya kanser tarama testi denir. Etkili tanısal testler, hastalığın varlığını doğrulamak veya ortadan kaldırmak, hastalık sürecini izlemek, tedavinin etkinliğini planlamak veya değerlendirmek için yapılır. Bazı durumlarda toplanan bir numunenin kalitesi iyi değilse veya anormal bir test sonucunun doğrulanması gerekirse kanser testinin tekrarlanmasına ihtiyaç duyulabilir. Kanser Testleri Nelerdir?
Genel Vücut Tarama: PET-MRPET-MR taraması, kanser hakkında ayrıntılı bilgi edinmek amacıyla PET (Pozitron Emisyon Tomografisi) ve MR (Manyetik Rezonans) taramasının birlikte uygulandığı bir tarama testidir. Genel vücut taraması olarak da ifade edilebilir. Kanser tarama testi PET, vücuttaki hücrelerin normalden daha aktif olduğu bölgelerin görüntülenebilmesi için hafif radyoaktif ilaç kullanılan bir testtir. MR teknolojisi sayesinde vücudun kesit görüntüleri oluşturulur, bunun için de manyetizma ve radyo dalgaları kullanılır. PET-MR Ne Amaçla Yapılır?
PET-MR Öncesi Hazırlık
PET-MR Nasıl Yapılır?
PET-MR Taraması Sonrası Karşılaşılabilecek RisklerÇoğu insan için PET-MR taraması güvenli bir testtir. Fakat tüm tıbbi testler gibi bazı riskleri de içerisinde barındırır. Bu riskler şu şekilde sıralanabilir:
PET-MR Taramasından Sonra Dikkat Edilmesi Gerekenler
Hastalıklara Göre Kanser TestleriHastalarda kanserli hücre, doku ve organların bulunup bulunmadığının araştırılması için birtakım testler yapılabilir. Bu testler hastalık şüphesi olan vücut bölgesine, hastalığın ne kadar ilerlemiş olabileceğine, hastanın yaşına ve hastanenin donanımına göre değişebilmektedir. Rahim Ağzı Kanser TestiÇoğu durumda rahim ağzı kanseri, kanser gelişmeden yıllar önce rahim ağzında meydana gelen anormal hücre değişikliklerinin erken teşhisi ve tedavisi yoluyla önlenebilir. Bu hücre değişiklikleri, HPV olarak bilinen insan papilloma virüsünden kaynaklanmaktadır. Erken teşhis için uygulanan geleneksel test, PAP testidir. 30 yaş ve üstü kadınlar için HPV testi de gerekli olabilir. HPV testleri, rahim ağzı kanserinde yaygın olan yüksek riskli HPV virüslerinin ve türevlerinin tespit edilebilmesine yardımcı olur. Rahim Ağzı Kanser Testi Nasıl Yapılır?PAP Testi Nasıl Yapılır?
HPV Testi Nasıl Yapılır? HPV testi, laboratuvara gönderilen rahim ağzı hücrelerini toplamak için yumuşak bir fırça kullanılarak PAP testiyle aynı anda yapılır veya HPV test numunesi doğrudan PAP örneğinden alınabilir. HPV ve PAP testlerinden mümkün olan en iyi sonucu alabilmek için testin adet dönemi haricinde farklı bir günde yapılması gerekir. Testlerden 48 saat önce cinsel ilişkiye ara verilmeli, duş alınmamalı, tampon, vajinal kremler, köpükler, vajinaya yerleştirilen ilaçlar veya filmler kullanılmamalıdır. PAP testi ve HPV testi anormal hücrelerin varlığına işaret ediyorsa ek olarak şu testler istenebilir:
Genetik Kanser Tarama Testi (Kanser Geni Tarama Testi)Genetik kanser tarama testi, doku veya kan testinden oluşur. Numunenin analizi, bir kişinin belirli bir kanser türü geliştirme olasılığını, bir gen mutasyonunun mevcut bir kanser teşhisine katkıda bulunup bulunmadığını ve bir kişinin aynı kanseri tekrar geliştirme veya başka bir kanser türü geliştirme riski altında olup olmadığını ortaya koyabilir. Genetik kanser testinden alınan pozitif sonuç, her zaman kişinin kansere yakalanacağı anlamına gelmez. Sadece bir veya daha fazla gen mutasyonu taşıdığı anlamına gelir. Benzer şekilde testteki olumsuz bir sonuç, kişinin kesin olarak kanser geliştirmeyeceği anlamına gelmez. Genetik tarama testleri şu kişiler için mutlaka yapılması gerekir:
Genetik kanser tarama testlerinde, genellikle BRCA1 ve BRCA2 genlerinin mutasyonları (zararlı değişiklikler) incelenir. Bu genlerdeki mutasyonları miras alan kişilerde, genel popülasyonla karşılaştırıldığında meme kanseri ve yumurtalık kanseri gelişme riski daha yüksektir. BRCA Gen Testi Nedir? BRCA gen testi, DNA'da meme kanseri riskini artıran değişikliklerin olup olmadığını belirlemek için yapılan bir kan testidir. Göğüs kanseri genindeki (BRCA1 veya BRCA2) mutasyonlar, aşağıdaki riskleri önemli ölçüde artırır:
BRCA Gen Testi Kimlere Uygulanır?
Akciğer Kanser TestiAkciğer kanser testi, kanserin teşhisine yardımcı olmak ve kanserin akciğerin ötesine yayılıp yapılmadığını belirlemek üzere uygulanır. Test sonuçları ayrıca doktorun hasta için bir tedavi planı önermesini sağlar. Akciğer Kanser Testi Nasıl Yapılır? Akciğer kanser tanı ve tedavisinde ilk olarak göğüs röntgeni ve CT tarama yapılır. Bu testlerin sonuçları teşhis, tanı ve tedavi için yeterli olmazsa doktor tarafından daha ayrıntılı testler istenebilir. Uygulanan her test farklı bir yöntemle yapılır. Göğüs Röntgeni (Toraks Grafisi) Göğüs röntgeni ağrısızdır. 1 cm genişliğinde veya daha büyük tümörleri gösterebilir. Küçük tümörler röntgende görünmeyebilir veya göğüs boşluğu içindeki diğer organlar tarafından gizlenebilir. Göğüs röntgeninden sonra daha ayrıntılı testlere ihtiyaç duyulabilir. CT Tarama (BT tarama , Toraks BT) Bilgisayarlı tomografi olarak da adlandırılan bu test, vücudun iç kısmının görüntülenmesini sağlar. Bunun için X-ışınları kullanılır ve bir bilgisayar yazılımı, bu görüntüleri enine bir kesit şekline dönüştürür. CT tarama, göğüs röntgeninde görüntülenen tümörlerden daha küçük olanlarını tespit edebilir. Ayrıca göğüsteki lenf düğümleri ve diğer organlar hakkında ayrıntılı bilgi verir. Akciğer Fonksiyon Testi (Spirometri) Bu test, akciğerlerin ne kadar iyi çalıştığını kontrol eder. Akciğerlerin ne kadar hava tutabildiğini ve ne kadar çabuk havayla doldurulup boşaltılabileceğini ölçer. Hasta bu testte spirometre adı verilen bir makineye nefesini tam olarak verir ve ardından tam olarak alır. Akciğerle Alakalı Kan Testleri Kan tahlilleri, hücre sayısını (tam kan sayımı) kontrol etmek, böbreklerin ve karaciğerin ne kadar iyi çalıştığını görmek için hastanın kanından bir numune alınarak laboratuvara incelenmek üzere gönderilir. Bir röntgen veya BT taramasından sonra tümörden şüpheleniliyorsa, hastanın akciğer kanseri olup olmadığını anlamak için daha fazla teste ihtiyaç duyulabilir. Uygulanabilecek diğer testler şunlardır:
Kolon Kanseri TestiKolon kanseri neticesinde gelişen semptomlar henüz başlamadan, kanserin tespit edilmesine yardımcı olmak için çeşitli tarama testleri geliştirilmiştir. Ayrıca kansere dönüşebilme potansiyeli olan hücre ve dokuların incelenmesini sağlayarak, adenomları ve poliplerin tespit edilmesini sağlar. Özetle kolon kanseri tarama testi, erken teşhise ek olarak bir kanser önleme şeklidir. Kolon Kanser Testi Nasıl Yapılır? Kolon kanserinin tanısı ve tedavisine yardımcı olmak için birçok farklı test uygulanabilir. Bu testlerin içeriği ve nasıl yapıldığı; test türüne göre değişebilmektedir. Örneğin dışkı testinde, dışkı örnekleri hasta tarafından bir kit kullanılarak alınır ve örnekler doktora iletilir. Genel olarak kolon kanserinde başvurulan testler şu şekildedir: Dışkı Testleri Hem polipler hem de kolorektal kanser (kolon kanseri) hücreleri kanamaya neden olabilir. Dışkı testleri ile gözle görülemeyecek kadar küçük olan kanlar inceleme sırasında fark edilebilir. Dışkıda kan olması, hemoroit gibi kanser olmayan durumların varlığını da ortaya koyabilir. Şu anda kolon kanserini taramak üzere uygulanan dışkı testleri 3 farklı sınıfa ayrılır:
Sigmoidoskopi Bu testte, rektum ve sigmoid kolon; bir sigmoidoskop, görüntüleme için lensi olan esnek ve ışıklı bir tüp ve dokuyu çıkarmak için bir alet kullanılır. Kullanılan alet, anüsten rektuma ve oradan sigmoid kolona yerleştirilir. Kolona hava pompalanır ve bu sayede doktor, kolon astarını daha net görebilir. Sigmoidoskopi sırasında analiz için rektum ve sigmoid kolondaki anormal olarak değerlendirilen dokular çıkarılabilir (biyopsi). Sigmoidoskopi öncesinde alt kolon dışkıdan arındırılmalıdır. Kolonoskopi Sigmoidoskopiden farklı olarak kolonoskopide kolonun tümü ve rektum incelenir. Ayrıca kansere neden olan hücreler ve kolonun tümü çıkarılabilir. Yapılan bilimsel çalışmalar, kolonoskopinin hastanın kanser geliştirme ve ölüm riskini önemli ölçüde azalttığını ortaya koymaktadır. Uzmanlar, test sonuçları negatif olduğu sürece risk altındaki kişiler için her 10 yılda bir kolonoskopi yapılmasını önermektedir. Sanal Kolonoskopi (CT) Bilgisayarlı tomografi (CT) veya sanal kolonografi olarak da adlandırılan bu test, kolon ve rektumun vücut dışından görüntüsünü elde etmek için özel röntgen ekipmanı (CT tarayıcı) kullanan bir tarama yöntemidir. Bilgisayar daha sonra bu resimleri; polipleri ve diğer anormallikleri gösterebilen ayrıntılı görüntüler halinde birleştirir. Standart kolonoskopide olduğu gibi bu testten önce de kolonun kapsamlı bir şekilde temizlenmesi gerekir. Sanal kolonoskopi sırasında polipler veya diğer anormal hücreler/dokular bulunursa, bunları çıkarmak için genellikle standart bir kolonoskopi yapılmalıdır. Sanal kolonoskopi ayrıca kolon ve rektum dışındaki alanların görüntülerini de ürettiğinden, bu alanlarda mevcut olan sorunlu tıbbi bulguların keşfedilmesini sağlar. Sanal kolonoskopide küçük polipler gözden kaçabilir. Bununla birlikte, birçok küçük polipin kansere dönüşme olasılığı olmayabilir ve bu nedenle onları çıkarmak fayda sağlamayabilir. Kanser Testi ile İlgili Sıkça Sorulan SorularKanser testi için hangi bölüme gidilir? Her bir kanser türü ve kanser testi için ilgili bölüm farklıdır. Örneğin PET-MR tarama testi için hastanelerin görüntüleme merkezilerine veya tomografi bölümlerine gidilmelidir. Tam kan sayımı testi dahiliye bölümünde, sistoskopi ve kolonoskopi gibi endoskopik testler üroloji bölümünde, genetik testler DNA laboratuvarında veya hastanelerin genetik bölümünde yapılır. Fakat bu testleri farklı bölümlerdeki uzman doktorlar talep edebilir. Hastanın muayene edildiği bölümle test yapılan bölüm farklı olabilir. Eğer testlerin hangi bölümde yapılacağı ile ilgili bir şüphe varsa; hastanenin danışma ofislerine sorularak detaylı bilgi edinilebilir. Int. Dr. Hande Erölmez Kanser tarama testi fiyatları nedir? Kanser tarama testleri, kanserden şüphelenilen vücut bölümüne ve belirtilerinin türüne göre farklı yöntemleri içerir. Kimi zaman kanser teşhisi için tek bir test yeterli olabilirken, kimi zaman bir dizi test gerekli olabilmektedir. Kanser taramasında uygulanan testin türüne, ek olarak farklı bir testin gerekip gerekmediğine, testin yapılacağı sağlık merkezinin fiyat politikalarına göre test ücretlerinde değişiklikler olabilir. Testin yaptırılması planlanan hastane ile iletişime geçilerek, kanser tarama testi fiyatları ile ilgili detaylı bilgi edinilebilir. Int. Dr. Hande Erölmez Kanser testi nerede yapılır? Kolon, rahim ağzı veya meme kanseri taraması için ikamet edilen şehirdeki en yakın KETEM (Kanser Erken Teşhis Tarama ve Eğitim Merkezi)'e gidilebilir. Ayrıca aile hekimlerinden "Kanser Tarama Testi İstem Formu" doldurularak test için başvuruda bulunulabilir. Kanser testleriyle ilgili yalnızca mamografi çekilmek için randevu alınmaktadır. Diğer test türleri için istenildiğinde randevusuz olarak sadece TC. kimlik numarası ile işlem yapılabilmektedir. Int. Dr. Hande Erölmez Kanser tarama testi devlet hastanesinde yapılır mı? Evet, kanser tarama testi devlet hastanelerinde yapılabilmektedir. Çok sayıda kanser tarama testi yapan hastaneler bulunmaktadır. Ayrıca devlete bağlı bir sağlık kurumu olan KETEM'de yürütülen kanser tarama hizmetleri, erken teşhis hayat kurtarır prensibiyle birçok farklı kanser türü ile ilgili testleri uygulamaktadır. Bu kurumun en önemli avantajı, kanser tarama ile ilgili tüm işlemleri ücretsiz olarak vatandaşlara sunmasıdır. Int. Dr. Hande Erölmez Meme kanseri testi ne sıklıkla yapılmalıdır? Kadınlarda en sık karşılaşılan kanser türlerinden birisi olan meme kanserinin erken teşhisi, tedavinin başarısı için son derece önemlidir. Bu nedenle her kadın 20 ila 40 yaşları arsında 3 yılda 1 kez, 40 yaşından sonra ise 2 yılda 1 kez meme kanseri testi yaptırmalıdır. Bu test genel cerrahın muayenesi ile gerçekleştirilebileceği gibi; mamografi takipleri ile de yapılabilmektedir. Ayrıca ailesinde meme kanseri bulunan kadınların, 25 yaşını takiben düzenli olarak doktor kontrolünde olmaları gerekmektedir. Int. Dr. Hande Erölmez Kanser tarama testi devlet hastanesinde yapılır mı?Taramalar, Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezileri (KETEM), Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM), Aile Sağlığı Merkezleri (ASM) ve Mobil Kanser Tarama araçları da dahil olmak üzere birinci basamak sağlık kuruluşlarında ücretsiz gerçekleştiriliyor.
Aile hekimliği kanser taraması Nasıl Yapılır?Merkez bünyesinde faaliyet gösteren kanser erken teşhis, tarama ve eğitim biriminde (KETEM) uzman ekipler tarafından ücretsiz bir şekilde kanser taraması yapılabiliyor. Merkeze gelen vatandaşlar alanında uzman ekiplerin görev aldığı KATEM'e başvurarak yaklaşık yarım saat sürede kanser araması yaptırabiliyor.
Meme kanseri taraması için hangi bölümden randevu alınır?MAMOGRAFİ İÇİN HANGİ HEKİME BAŞVURMALI? Mamografi ile kanser taraması yaptırmak isteyen kadınlar meme radyolojisi konusunda deneyimli radyoloji uzmanına başvurmalıdır.
|