Bebeğin zekasını geliştiren klasik müzik mozart effect

Bebeğin zekasını geliştiren klasik müzik mozart effect

Klasik müzik çocukların zekalarını geliştirmez. IQ skorlarının daha yüksek olmasını da sağlamaz. Klasik müziği erken yaşlardan itibaren duymak çocukların beyin gelişimlerini etkilemez. İlk cümlelerden klasik müzik ve zeka gelişimi arasında ilişki olmadığını söylemek gerek.

Çocuklara klasik müzik dinletilmesinin zekayı geliştirdiğine dair bir inanç var. Buna Mozart etkisi deniyor. Bilimsel araştırmalar ise Mozart etkisinin geçerli olmadığını ortaya koymuş durumda. Bu yanlış bilginin yaygınlığının sebebi ise hem yanlış bilginin çabuk yayılması hem de bu inanışın paraya çevrilebilmesi. İnternette de çok yagın. Beklerin zekasını geliştiren müzikler, zeka geliştiren klasik müzikler gibi yazılar var internette de. Youtube’da bunlarla ilgili listeler var.

Klasik müziğin çocukların zeka gelişimini etkilediği konusundaki yanlış bilgi şuradan çıkıyor, 1993 yılında Wisconsin Üniversite’sinde yapılan bir çalışmada 79 öğrenciye Standford Binet Testi’nin küçük bir bölümü 10 dakika Mozart dinletmeden ve dinletilerek öğrencilere çözdürüldü. “Uzamsal akıl yürütme” (Birkaç kere katlanan paranın alacağı son şekli kafalarında canlandırmaları isteniyordu.) becerisini ölçen bu sorulara Mozart dinleyen öğrenciler 9-10 puan daha yüksek sonuçlar aldı fakat bu etki 10 dakika kadar sürüyordu. Deney çok defa tekrarlandı ve sonuç aynıydı.

Medya bu haberi sevdi ve Mozart etkisi olarak akıllarda kalmasını sağladı. Haberlerin ardından hızla zekileşme formülleri sunulmaya başlandı. Bunun yanında 1999 yılında Nature ve Psychological Science gibi ciddi dergilerde Mozart etkisinin sonuçlarına rastlanmadı. Daha sonra bu konuda yapılan deneyler Harvard Üniversite’sinde incelendi ve “uzamsal zeka” (para katlama) konusunda müziğin geçici süreliğine başarıya ulaştırdığı belirtildi.

Sonuç olarak; müziğin uzamsal performansı yetişkinlerde kısa sürede artırıyor oluşuna dayanarak klasik müziğe maruz kalan çocukların zekalarının gelişeceği inancı yayıldı. Bu yanlış algının oluşmasında basının ve piyasanın etkisi büyük oldu. Çocuklara müzik dinletmek ucuzdu. Bebeklerin zekalarını geliştiren cd’ler piyasaya sürüldü. Bu cd’ler çok ciddi satış rakamlarına ulaştı. Piyasa işin içine girince daha çok kişi bunlara inandı ve çocukları Einstein yapacak cd’lerin sayısı arttıkça arttı.

Google’da bir arama yaptığımda bir Telegraph haberi dikkatimi çekti:

‘Mozart effect’: can classical music really make your baby smarter?

Peki müzik dinlemek insan zekasını geliştirir mi?

Bu soruyu sorduğumuzda cevap hayır olacaktır. Gösteri dünyası birbirinden saçma şarkıları önümüze getirebiliyor. Soru, “Ajdar dinlemek zekayı geliştirir mi?” olsaydı, sanmam demek daha kolay olurdu. Pop müziğin de zekayı geliştirebileceğini de düşünmüyoruzdur muhtemelen. Klasik müziğe karşı farklı bir bakışımız var. Bu bakış yanılmamıza neden oluyor olmalı. Kültürün etkisi bu da.

Müzik dinlemenin zekayı değil ama üretkenliği olumlu etkileyip etkilemediği tartışılabilir. Farklı müzik türleri dinlemenin ve müzik listesinde değişiklikler yapmanın yaratıcılığı artırdığını okumuştum. Bunla ilgili bir alan araştırması görmedim fakat yeni deneyimler hayal gücümüzü olumlu etkiliyorsa yeni müzikler keşfetmek ve bunları dinlemek de hayal gücümüzü dolayısıyla yaratıcılığımızı ve üretkenliğimizi artırabilir. Tabii bu konu da istismara açık.

Mozart etkisi ve dolayısıyla klasik müzik ve zeka arasındaki ilişki bir mitten başka bir şey değildir. Konu hakkında ülkemizden bilimciler de benzer şeyler söylemektedirler. Bebeklerin zeka gelişimleri için yapılabilecek en büyük yatırım onlara kelime öğretmek ve onlarla birlikte kaliteli vakit geçirmektir. Konu hakkında Otuz Milyon Kelime kitabına göz atabilirsiniz.

Yazıdaki bilgiler Einstein Hafıza Kartları Kullanmazdı kitabından alınmıştır.

  • Etiketler klasik müzik ve zeka

İddia

Eğer zekanı geliştirmek istiyorsan Mozart dinlemelisin; hatta doğmamış bebeklere bile dinletmelisin. Böylece zeka artabilir!

Gerçek mi?

Bebeğin zekasını geliştiren klasik müzik mozart effect

Sahte

Gerçek Ne?

Klasik müzik dinlemenin, zekayı arttırdığını gösteren hiçbir akademik çalışma bulunmamaktadır.

İddianın Kökeni

İddia, bir kulak-burun-boğaz doktorunun işitme sorunlarıyla ilgili çözüm ararken klasik müzik (örneğin Mozart) dinlemenin faydası olabileceğine dair dayanaksız fikrinden çıkmıştır. Bu fikri desteklemek için yaptıkları bir deneyde, klasik müzik dinlendiğinde IQ puanının 8 puan düzeyinde arttığını iddia etmişlerdir. Bu deneyin geçerliliği yoktur ve tekrar edilen deneylerde bu sonuçlar elde edilememiştir.

Bilgiler

Bir klasik müzik kanalını açıp bir opera dinlediğinizde ya da Mozart gibi büyük bir bestecinin senfonisini dinlerken kendinizi daha kültürlü gibi hissetmiyor musunuz? Klasik müzik, şiir ve diğer sanat dalarlıyla ilgili DVD’ler, videolar ve diğer ürünler üreten Bebek Einstein isimli firmanın, milyon dolar bazında bir pazar payı var. Ebeveynler de bu ürünleri alıyorlar, çünkü (Bebek Mozart DVD ve CD’leri gibi) gözde sanat eserleriyle içli dışlı olmanın, çocuklarının bilişsel gelişimi için iyi olabileceğine inanıyorlar. Hatta gelişmekte olan fetüsler için çalınmak üzere klasik müzik CD’leri tasarlanıyor. Klasik müziğin beyin gücünüzü artırdığını öne süren bu görüş o kadar popüler oldu ki, bu durum “Mozart Etkisi” olarak adlandırıldı. Peki, bu mit nasıl başladı?

1950’lerde, Albert Tomatis adındaki bir kulak-burun-boğaz doktoru, işitme ve konuşma bozukluğu olan insanlara yardımcı olmak için Mozart’ın müziğinin kullanılmasının başarıyla sonuçlandığını söyleyerek bu trendi başlattı. 1990’larda, Irvine’de California Üniversitesi’ndeki 36 öğrenciden oluşan bir çalışmada, öğrencilere bir IQ testi (zeka testi) almadan önce 10 dakika boyunca bir Mozart sonatı dinletildi. Çalışmayı yürüten Dr. Gordon Shaw’a göre, öğrencilerin IQ skorlarında 8 puanlık bir artış oldu. Böylelikle, “Mozart Etkisi” doğmuş oldu. 

Dan Campbell ismindeki bir müzisyen bu ibarenin telif haklarını aldı ve kavrama dayalı olarak bir dizi kitap ve CD üretti, aynı zamanda Georgia, Florida ve Tennesse gibi kimi eyaletlerde bebekler ve diğer küçük çocuklar için klasik müzik konusunda para ayrıldı. Campbell ve diğerleri, Mozart dinlemenin sağlığınızı bile geliştirebileceği iddiasını bile savundular.

Buna karşın, Irvine’deki California Üniversitesi’ndeki orijinal çalışma, bilimsel arenada tartışmalı bir durumdaydı. Çalışmada yer alan bir araştırmacı olan Dr. Frances Rauscher, aslında kendilerinin, bunun kimseyi daha zeki yapacağı yönünde bir iddiaları olmadığını belirtti; hatta Rauscher eyaletlerin parayı müzikal programlara harcamalarının daha iyi olacağını söyledi. Gerçekten de, bir enstrüman çalmayı öğrenmenin konsantrasyonu, özgüveni ve koordinasyonu geliştirdiğine dair kanıtlar vardır.

Elbette Mozart’ın size zarar vermeyeceği kesindir, hatta eğer bir şans tanırsanız hoşlanabilirsiniz bile, ancak bu sizi daha zeki yapmayacaktır. 

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git

Mozart zeka geliştirir mi?

Mozart Etkisinin tarihçesi Rauscher ve arkadaşları 1993 yılında yürüt- tükleri bir çalışmada Mozart'ın K.448 numaralı sonatını 10 dakika dinlettikleri öğrencilerde, uzamsal öğrenmeyi ölçen zekâ katsayısı testinde kontrol grubuna göre 10-15 dakika süren 8-9 puanlık bir artış gözlemlemiştir (15).

Bebeklere neden klasik müzik dinletilir?

Bebek doğduktan sonra da klasik müzik dinlediğinde kendini anne karnındaki gibi güvende hissedecektir. Bu da onun sakinleşmesine yardımcı olacaktır. Klasik müzik dinletilen bebeklerin matematik zekasının daha iyi olduğu ve sosyal yönlerinin de geliştiği bilinmektedir.

Mozart etkisi ne demek?

Müziğin insanlar üzerinde birçok olumlu etkisi olduğu biliniyor. Toplumda bazı insanlar arasında ise Mozart parçaları dinlemenin zekâ düzeyini artırdığına yönelik bir inanış bulunuyor. Bu iddia, “Mozart etkisi” olarak adlandırılıyor.

Klasik müzik zeka arttırır mı?

Yaratıcı yönlerinizin öne çıkmasına ve yepyeni fikirler üretmeye ihtiyacınız varsa yine klasik müziğe başvurabilirsiniz. Bazı klasik müzik parçalarının beyin aktivitesini artırarak yaratıcı düşünmeyi tetiklediği biliniyor.